PinoyAbrod.net

“Pinakarespetadong kaibigan ni Xi Jinping.”

Sa ganitong paraan inilarawan ni Wang Yi, Foreign Minister ng People’s Republic of China si Pangulong Duterte, nang bumisita siya sa bansa noong Oktubre. Sa kanyang bisita, dumalo si Wang sa pagpapasinaya sa bagong konsulado ng China sa Davao City. Nakipagpulong siya sa bagong Foreign Affairs Sec. Teodoro Locsin Jr. at economic managers ng rehimeng Duterte. Dumalo pa nga siya sa birthday party ni dating Foreign Affairs Sec. Alan Peter Cayetano.

Hindi ito kataka-taka. Mula nang maupo sa puwesto si Duterte, maingay na niyang idineklara na magiging malapit ang gobyerno ng Pilipinas sa China. Noong una, sinabi ni Duterte na paiinitin niya ang relasyong Pilipinas-China habang tatalikuran na ang relasyon ng bansa sa Estados Unidos (US). Hindi man nangyari ang sinasabing pagtalikod sa US, tila ang dinedebelop na relasyon ng rehimeng Duterte sa China ay katulad ng mahigit-isang-siglo nang relasyon ng Pilipinas sa US.

At ang relasyong ito, malinaw na di-pantay. Malinaw na relasyon ito sa pagitan ng imperyalista at pinaghaharian.

Pagdating ng imperyo

Inaasahan ng rehimeng Duterte na iigting lang ang relasyong ito sa pagdating ngayong linggo sa bansa ni Xi Jinping, pangulo ng China.

Ang dahilan ng pagpunta ni Xi: ang pagpirma ng Official Development Aid (ODA) na utang ng gobyerno ng Pilipinas (na babayaran ng mga Pilipino) para sa pagpapatayo ng Kaliwa Dam at iba pang proyektong Build Build Build.

Protesta ang gustong isalubong ng maraming mamamayan sa pagbisita ni Xi. Kabilang sa mga kumokondena sa pagbisita ang mga apektado ng panghihimasok ng China sa West Philippine Sea at mga proyektong Build Build Build na pinopondohan (at pagkakakitaan) ng mga naghaharing uri ng bansang ito.

Tinatayang aabot sa 100,000 katao ang maaaring mailagay sa panganib ng pagtatayo ng Kaliwa Dam, na ipupuwesto sa lugar ng dalawang fault lines – Philippine Fault Zone at Valley Fault System. Ibig sabihin, nasa lugar ang naturang planong dam kung saan posibleng apektado ng malaking lindol. Sa kabila nito, itinutuloy pa rin ng rehimeng Duterte ang plano. Kinakatawan din ng naturang proyekto ang lumalaking pamumuhunan ng China sa Pilipinas – ang pagpasok ng rehimeng Duterte sa mga kuwestiyonable o di-pantay na mga kasunduan sa China.

Binalewalang desisyon

Samantala, patuloy na pinalalampas nito ang pagtindi ng militarisasyon ng umuusbong na imperyalistang bansa sa West Philippine Sea.

Matatandaang noong Hulyo 2016, nagwagi ang gobyerno ng Pilipinas sa Permanent Court of Arbitration sa The Hague, The Netherlands na nagdesisyong walang karapatan ang China sa malaking bahagi ng South China Sea o West Philippine Sea, lalo na iyung sakop ng tinatawag nitong “nine-dash line” na nagdedeklarang halos ang buong karagatang ito ay bahagi ng China.

Pero hindi kinilala ng China ang naturang desisyon ng arbitral court. Ang masama pa, sa pagpasok ng rehimeng Duterte, tila binalewala nito ang tagumpay na nakamit ng Pilipinas sa korte (kasi Pilipinas ang nagsampa ng kaso laban sa China, bago pa man umupo sa puwesto si Pangulong Duterte). Sa pag-upo ni Duterte sa puwesto, hindi ito gumawa ng mapagpasyang hakbang para igiit ang karapatan ng bansa sa West Philippine Sea.

Noong nakaraang buwan, pumayag ang rehimeng Duterte sa joint exploration o sabay na eksplorasyon ng dalawang bansa sa West Philippine Sea. Ayon sa mga eksperto sa isyu, mistulang pagpapalakas ang naturang hakbang sa  posisyon ng China na angkinin ang naturang bahagi ng dagat.

“Sa pagpayag sa China na magsasagawa ng eksplorasyon sa karagatang ilegal na sinasakupan nito, bukas na kinikilala ng gobyerno ng Pilipinas ang absurdong historical claim (ng China),” sabi ni Fernando Hicap, tapagangulo ng Pambansang Lakas ng Kilusang Mamamalakaya (Pamalakaya). “Nilamon na ng China ang mga rekursong marino (doon) lalo na sa Scarborough Shoal kung saan regular na nangingisda ang mga mandarambong na Tsino.”

Ngayon, ayon kay Hicap, plano nang dambungin ng China ang mga reserba ng natural gas sa West Philippine Sea. Aniya, “katrayduran” ito sa bahagi ng rehimeng Duterte.

Pangulong Duterte, ininsepeksiyon ang mga baril na donasyon ng China. Nasa kanan si Zhao Jianhua, embahador ng China sa Pilipinas. Malacanang Photo

“Huwag ka ngang pa-epalepal diyan!’ Sinigawan ng isang pulis si Gina, 37 (di tunay na ngalan). Dalawa sila, pareho nakadamit-sibilyan, pumasok sa kanilang tahanan nang walang permiso. Pero siya pa raw ang epal. “Nagmakaawa ako sa kanila,” ani Gina. Hinihila na kasi ang asawa niya papalabas ng bahay. Bago nito, lumabas lang siya para bumili ng hapunan. Alas-sais ng gabi, at nanonood lang sila ng TV ng asawa niyang si Arnel, 32, at biyenang babae.

Isa sina Gina sa daan-daan pang pamilyang nakatira sa Sityo San Roque, sa North Triangle, Quezon City.

Diretsong itinutok ng pulis ang armalayt sa mukha ni Gina. Umakyat ang isang kasamahan ng pulis – asset ng pulis, sabi ni Gina – para daw mag-inspeksiyon. Walang nakitang anumang ilegal. “Ipapa-verify lang natin (si Arnel) sa presinto,” sabi raw ng pulis. Kaya pinadala ng nanay ni Arnel sa kanya ang mga ID niya – PhilHealth ID at SSS ID. “Pero pagdating sa presinto (Police Station 7 ng Quezon City Police District), ayaw kilalanin ito ng pulis.”

Naghanap ng kasama si Gina patungong presinto. Isang paralegal volunteer mula sa Kalipunan ng Damayang Mahihirap (Kadamay) ang sumama sa kanya. Pagdating doon, ang sabi, may Release Order na ang piskal. Walang nakuhang anumang ilegal kay Arnel. Walang anumang kaso na maisasampa kay Arnel. Pero di ayaw pa ring palayain ng pulis si Arnel. Di nagtagal, ang sinasabi na, kakasuhan na raw siya ng paglabag sa Artikulo 13 at 14 ng Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 – sa salang may hawak daw siyang ilegal na droga o paraphernalia nito.

Noong gabing iyon, Oktubre 7, umabot sa 53 katao ang hinuli ng pulis sa San Roque.

Nagkataon naman (o nagkataon nga ba?), may nakaambang demolisyon sa kabahayan sa bahagi ng San Roque na malapit sa EDSA. Setyembre 21, naglabas ang National Housing Authority (NHA) ng eviction order sa mga residente ng bahaging iyun ng San Roque. Apektado rito ang 400 pamilya.

Ilegal na aresto

Ang apat sa mga naaresto, kasama si Arnel, lumabas agad na negatibo sa droga. Ang iba (kuwento ng isang kaanak), pinainom daw ng isang “mapaklang tubig” ng pulis, at saka pinailalim sa drug test – at naging positibo rito.

Sa 53, ayon sa Kadamay-San Roque, 10 ang talagang residente ng San Roque. Ang 43, pawang mga manggagawang nagtatrabaho sa konstrukisyon sa malapit na ginagawang matatayog na bilding – sa Makati Development Corp. (MDC) na subsidyaryo ng Ayala Land sa bahagi ng EDSA, at sa isang proyektong konstruksiyon sa Philippine Science High School sa Agham Road.

“May isa ngang foreman (diyan) sa MDC na inaresto. Natanggal na lang sa trabaho, kasi di nga makapasok,” sabi ni Mang Johnny (di rin tunay na ngalan), residente ng San Roque, at asawa ng isa rin sa mga inaresto. Ang mga manggagawa, nagmemeryenda lang sa mga tindahan sa San Roque matapos ang trabaho sa konstrukisyon.

Dahil dito, sandaling nabalot sa takot ang buong komunidad. Habang paparating ang katapusan ng isang buwang palugit sa implementasyon ng eviction order – sa Oktubre 22 – ang ilang residenteng ayaw sanang lumipat, nahimok na tanggapin ang alok ng relokasyon. “Pero kung hindi dahil sa mga hulihan, kung hindi naman sila natakot sa nangyari, hindi naman sila aalis,” sabi ni Gina.

Nakakatiyak sina Gina na may kinalaman ang biglaang pagreyd ng pulisya sa kabahayan ng San Roque sa planong demolisyon ng NHA rito. Anu’t anuman, nakatulong ang mga pananakot sa kusang pagdedemolis ng sariling mga tahanan ng aabot sa 96 pamilya sa bahaging EDSA ng San Roque, ayon kay Inday Bagasbas, pangalawang tagapangulo ng Kadamay at residente sa lugar.

Noong Oktubre 30, alas-singko ng umaga, habang tulog pa ang marami sa mga residente ng sityo, at habang niraragasa ng bagyong Rosita ang Kamaynilaan at Luzon, nagulantang sila nang magsimulang magdemolis ng mga bahay ang mga demolition team ng NHA.

“Walang puso ang NHA. Alam nilang hindi dapat nila ito ginagawa dahil on-going pa ang negosasyon, at lalong dapat hindi na nito gawin sa panahin ng bagyo. Marami ang naging homeless sa araw na ito,” ani Inday.

Labi ni Roel, 20, na tadtad ng tama ng bala. Kuha ng larawan na mula sa Kadamay-San Roque KR Guda

Patuloy ang paggiit ng mga residente ng San Roque sa kanilang karapatang manirahan sa lugar. Kadamay San Roque

Tangkang demolisyon sa North Triangle, Quezon City noong Setyembre 2010. Macky Macaspac / PW File Photo