“Ang laban natin ngayon ay upang siguraduhin na hindi tayo makakalimot sa nakaraan,” giit ni Judy Taguiwalo habang inaalala sa Commission on Human Rights nitong Enero 27 ang First Quarter Storm (FQS), isang makasaysayang panahon para sa kilusan ng mga kabataang makabayan, ng kababaihan, at ng iba pang sektor.

Bahagi ng lakbay sa pag-alala ang muling pagtitipon ng ilan sa mga nalalabing miyembro ng FQS kasama ang bagong hanay ng mga aktibista sa harap ng dating building ng Kongreso (ngayo’y Pambansang Museo). Dito idinaos ang makasaysayang protesta noong Enero 26, 1970 na itinapat sa State of the Nation Address ni Ferdinand Marcos. Isa ito sa maraming larawan ng pag-aalsa noong dekada sitenta.

Marami pang imahe ang FQS: serye ng mga protesta na malayo sa ipinipintang imahe ng “bloodless revolution” laban sa diktadurya ni Marcos (maraming bayolenteng dispersal); lakbay ng pagpapalaya ng bansa mula kay Marcos na sa panahong iyon ay nanalo muli sa eleksyon bilang presidente (maraming pruweba ng dayaan); at malagim na panahong patunay sa matatag na diwa ng aktibismo lalo na ng kabataan (marami sa kanila namartir).

Nakasandig sa mga litrato ng kasaysayan na ito ang tagubilin ng mga naging bahagi ng FQS: ang pagpapatuloy sa pagiging bukas sa pagkatuto na parang estudyante, kahit kalahating siglo na ang nakaraan.

Para sa noo’y estudyante-aktibista na si Bonifacio Ilagan, ang FQS “ay isang malaking paaralan kung saan natutunan [nila] ang tunay na diwa ng paglaban.” Isa si Ilagan sa mga naging detinidong politikal na kabataan at isa naman ang kanyang kapatid na si Lina sa mga hindi na natagpuan pa.

Tinatanaw ni Ilagan ang serye ng mga protesta at ang lumawak na rebolusyonaryong pagkilos bilang pagkakatamo ng pagkatuto na higit pa sa kayang ituro sa loob ng kolehiyo o paaralan.

Kailangan muli palakasin ang ganitong tipo ng pag-aaral, payo ni Taguiwalo sa mga estudyanteng nagbabalak pagserbisyuhan ang bayan.

Tulad sa panahon noon na ibinabandera ang mga linya na sipag at tiyaga ang kailangan upang wakasan ang kahirapan, kailangan rin tuligsain ngayon ang ganitong mapambulag na kultura, paliwanag niya.

Mula sa pekeng litrato na mula sa militar ukol sa pagsuko ng hukbong bayan hanggang sa pagbansag sa mga biktima ng giyera kontra droga bilang mga nanlaban, kaliwa’t kanan ang panghuhuwad na kailangan bantayan ng sambayanan.

Walang mas lalakas pang depensa sa mga kasinungalingan na ito kung hindi ang pakikinig sa linya ng masa, giit ni Taguiwalo. Bilang detinidong politikal noon, na ngayon ay tanglaw ng mas nakababata, paalala niya:

“Hindi lang iyon mga estudyante. Kasama namin ang mga propesor, ang mga kawani. Higit sa lahat kasama namin ang komunidad.”

Ito ang larawan ng paglaban na hindi dapat malimot.

Hindi mapagkaila na uso ngayon ang pagtatrabaho sa mga call center.

Ngunit alam ba ninyo na kahit sa call center ay nangyayari pa rin ang paglabag sa batayang karapatan ng mga empleyado?

Tulad halimbawa, sa kaso ni Harvey laban sa call center na kanyang pinagtatrabahuan.

Si Harvey ay matagal ng empleyado ng Telus International Philippines, Inc.

Nagsimula siya rito bilang ordinaryong call center agent, at dahil sa kahusayan niya sa trabaho ay na–promote siya bilang junior quality analyst hanggang sa naging senior quality analyst siya sa loob ng apat na taon.

Isang araw, nakatanggap si Harvey ng Incident Report mula sa kanyang quality analyst manager tungkol sa reklamo laban sa kanya ng kanyang team captain.

Di umano, sa isang internet conversation nila ng isa pang empleyado ng kompanya ay ininsulto at naging arogante si Harvey laban sa team captain na ito.

Dahil sa kanyang ginawa, hiningan ng paliwanag si Harvey ng kompanya. Inilagay rin siya ng kompanya sa preventive suspension sa kanyang trabaho.

Nagbigay ng paliwanag itong si Harvey. Sinabi niya na walang pang-iinsulto sa nangyaring internet conversation sa pagitan niya at ng isa pang empleyado ng kompanya. Ito ay pangkaraniwang pag-uusap lamang tungkol sa hirap ng kanilang trabaho at hindi nila dinamay ang nasabing team captain.

Pagkalipas ng ilang araw, nagpasya ang kompanya na tapusin ang preventive suspension nitong si Harvey. Sa madaling sabi, abswelto ito sa reklamo laban sa kanya.

Ganun pa man, nagpasya ang kompanya na ilipat si Harvey sa ibang account.

Sinabihan siya na mag-report sa Market Market branch ng kompanya sa Taguig bilang pang-gabing empleyado.

Ginawa ito ni Harvey at sumunod siya sa utos ng kompanya. Bigla na lamang sinabi ng kompanya ngayon na nagkamali pala ito sa ginawang utos kay Harvey at wala pa palang bakanteng account na malilipatan kaya’t maghintay na lang muna siya kahit tapos na ang kanyang preventive suspension.

Walang magawa si Harvey kundi ang sumunod. Napilitan siyang mag-apply ng vacation leave samantalang hinihintay ang kompanyang makakita ng bagong account na kanyang paglilipatan.

Ngunit naubos na lang ang vacation leave nitong si Harvey pero wala pa ring nakitang bagong account para sa kanya ang kompanya. Nang tanungin niya ito, sinabi sa kanya na maituturing siyang nasa floating status.

Dumating ang araw na sinabihan si Harvey ng kompanya na bibigyan daw siya ng endorsement nito bilang quality analyst core ngunit kailangang niyang makapasa sa isang profile interview.

Tinanong ni Harvey kung kailangan pa ba talaga siyang dumaan sa profile interview na ito samantalang hindi naman siya bagong aplikante, kundi matagal ng empleyado sa kompanya.

Ang sagot ng kompanya ay kailangan ito, dahil siya ay nasa floating status.

Dahil dito, hindi pumunta sa nasabing profile interview itong si Harvey.

Sa halip ay nagsampa siya ng kasong illegal o constructive dismissal laban sa Telus.

Sa hatol ng Labor Arbiter, ipinanalo nito si Harvey.

Nag-apila ang kompanya sa National Labor Relations Commission (NLRC). Binaliktad ng NLRC ang hatol ng Labor Arbiter at pinanalo naman ang kompanya.

Nakarating ang kaso ni Harvey sa Kataas-taasang Hukuman, ang Korte Suprema.

Sa naging hatol nito, pinanalo ng Korte Suprema si Harvey.

Ayon sa Korte Suprema, maituturing na nagkasala ang kompanya ng constructive dismissal kung gumagawa ito ng hakbang para ang isang empleyado ay mahirapan, magipit, o di kaya ay di na makakapagpatuloy sa kanyang trabaho.

Sa kaso ni Harvey, ang mga hakbang na ginawa ng call center ay malinaw na panggigipit sa kanya upang tuluyan na siyang umayaw sa kanyang trabaho.

Una, hindi siya ibinalik sa kanyang pwesto kahit na siya ay naabswelto na sa kanyang kaso.

Pangalawa, sinabihan siyang mag-report sa branch office ng Telus sa Taguig City ngunit binawi ito ng kompanya sa bandang huli dahil di-umano ay nagkamali ito.

Pangatlo, matapos niyang maubos ang kanyang leave credits ay hindi pa rin siya pinabalik sa kanyang trabaho sa kundi nilagay sa floating status.

Panghuli, inubliga siya ng kompanya na dumaan uli sa profile interview para malaman kung tatanggapin ba siya sa bagong account o hindi.

Malinaw na panggigipit ang mga ginawang ito ng Telus kay Harvey upang pilitin ang huli na magbitiw sa kanyang trabaho.

Kaya, nagkasala ng constructive dismissal ang Telus, sabi ng Korte Suprema (Telus International Philippines, Inc. vs. Harvey De Guzman, GR No. 202676, December 4, 2019).

Mistulang batang inagawan ng kendi na umaatungal at nagmamamaktol pauwi para magsumbong sa kanyang tatay ang inasta ni Sen. Bato Dela Rosa matapos niyang mabalitaang kinansela ng US ang kanyang visa.

Sinalubong naman ito ng dagdag na pag-aalburoto ni Duterte na agad nagbantang ipapawalang bisa ang VFA (Visiting Forces Agreement)—isang kasunduang malaon nang nagsilbing lunduyan ng mahabang pakikibaka ng mamamayan para sa soberanya’t kalayaan.

Pinapain ni Duterte ang usapin ng soberanya na para bang simpleng produktong maaaring ibenta, ipagpalit o ikalakal sa sinumang bansang handa itong sagpangin kapalit ng mga pabor at higit na pangangayupapa sa dayuhang kapangyarihan. Nahuhuli ang isda sa sarili nitong bibig at masusuri mismo sa kanyang mga binitawang salita kung gaano kaliit, kamura at kawalang halaga ang usapin ng teritoryo at soberanya para sa pangulo at gobyerno ng isang bansang may mahabang kasaysayan ng pangangayupapa sa dayuhang interes.

Samantala, kung matagal nang sinuko at kinalakal ng gobyerno ang teritoryo’t soberanya ng Pilipinas, mahaba na rin ang naging kasaysayan ng pakikibaka ng sambayanang Pilipino para patuloy itong ipagtanggol at ipaglaban. Mariing tumutol at aktibong kumilos ang mamamayan laban sa mga makaisang panig na mga kasunduan sa pagitan ng US at Pilipinas na nagpapatuloy hanggang ngayon. Patunay lamang ang mga kasunduang gaya ng Mutual Defense Treaty, Visiting Forces Agreement at Enhanced Defense Cooperation Agreement kung paano nananatiling nakagapos ang Pilipinas bilang isang malakolonyang bansa.

May maloloko pa sana ang Pangulo sa kanyang naturang pahayag kundi lang lantaran ang kahungkagan ng kanyang mga salita. Pero kabisado na rin ng taumbayan ang kanyang mga buladas. Lumang tugtugin na ang madalas na eksena: siga’t astig lang sa maliliit at walang pangalang mamamayan pero mabilis namang tumiklop at bahag ang buntot sa mga totoong mapang-api’t mapagsamantala sa lipunan.

Kung may bahid man ng sinseridad at katotohanan ang kanyang banta, walang ibang wastong dahilan para ipawalang bisa ang nasabing kasunduan kundi para sa pagtindig at pagtatanggol sa teritoryo’t soberanya ng bansa— hindi bilang pampalubag loob sa tila nag-aalburotong bata.

Hindi kalakal ang soberanya. Hindi ito nilalako. Hindi tayo magpapalako.